جامعه پنجم یا "Society 5.0" چیست؟
در فرآیند تحول و گسترش جوامع انسانی، اگر انسان‌های شکارچی نخستین را جامعه ۱ بنامیم، آنگاه می‌توان گفت که از مرحله جامعه کشاورزی و جامعه صنعتی که به عنوان جوامع ۲ و ۳ شناخته می‌شوند عبور کرده‌ایم و در حال گذار از عصر اطلاعات یا همان جامعه ۴ به سوی جامعه فوق هوشمند ۵ یا Society 5.0 می‌باشیم. با این روند در آینده‌ای نزدیک، شاهد اولین جامعه ای خواهیم بود که در آن با ایجاد خدمات اجتماعی جدید‌تر، زندگی انسان‌ها راحت‌تر و پایدارتر خواهد شد و به نظر می رسد که کشورهای توسعه یافته ای مانند ژاپن از سردمداران چنین جامعه‌ای در جهان خواهند بود.
جامعه پنجم، تصویر انقلاب صنعتی چهارم در زندگی روزمره بشر
Society 5.0، اولین بار در برنامه پنجم توسعه علم و فناوری کشور ژاپن معرفی گردید.
تاثیر تکنولوژی‌های مدرن بر جامعه و کیفیت زندگی انسان‌ها
در آستانه قرن ۲۱ این فن‌آوری‌های مدرن به ابزاری تبدیل شده‌اند که تمامی زوایای جامعه انسانی را در بر خواهند گرفت و پیش بینی می‌شود که این دست‌آوردهای نوین موجب ایجاد زندگی راحت‌تر و پایدارتر برای انسان‌ها خواهند شد. در ادامه به برخی از مشکلات جوامع کنونی و راه حل‌هایی که جامعه نسل پنجم برایشان به ارمغان خواهد آورد، اشاره خواهیم کرد.
تکنولوژی‌های نوین و تحول خدمات پزشکی
بسیاری از جوامع پیشرفته از جمله ژاپن با مشکلاتی چون بالا بودن آمار افراد سالخورده، افزایش هزینه‌های درمانی و تقاضای زیاد برای خدماتی چون نگهداری از سالمندان روبرو هستند. در جامعه نسل پنجم با اتصال و اشتراک داده‌های پزشکی پراکنده بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و تشکیل پایگاه داده شامل سوابق آزمایشگاهی، سوابق درمانی و مراقبت‌های پزشکی و همچنین دریافت بعضی داده‌های فیزیولوژیک نظیر ضربان قلب افراد (حتی زمانی که در منزل به سر می‌برند) درمانهای پزشکی موثرتر خواهند شد و امکان ارائه خدمات و مشاوره‌های از راه دور برای بیماران نیز میسر می‌شود و به این ترتیب میزان امید به زندگی در جامعه افزایش خواهد یافت.
در سال های اخیر با پیشرفت روز افزون علم رباتیک، علاوه بر به کارگیری ربات‌های جراح در بیمارستان های پیشرفته، ربات های سرویس رسان یا «سرویس ربات‌ها» نیز قادر هستند تا در منازل از افراد سالمند نگهداری کنند و ضمن برقراری ارتباط اینترنتی با مراکز درمانی، وضعیت سلامت آنها را زیر نظر داشته باشند.
سیستم حمل و نقل هوشمند
تکنولوژی نگهداری و مراقبت از زیرساخت‌ها
مراقبت و نگهداری از زیرساخت‌های عمومی مانند جاده‌ها، پل‌ها و تونل‌ها به منظور پیشگیری از فرسودگی آنها از جمله فعالیت‌هایی است که علاوه بر صرف نیروی انسانی، در صورت عدم شناسایی به موقع نقاط فرسوده یا آسیب دیده، می‌تواند خطرها و هزینه‌های مالی زیادی نیز در بر داشته باشد. با بکارگیری تکنولوژی‌های نوین مانند فناوری اطلاعات، رباتیک و استفاده از سنسورهای دقیقی که در سیستم‌های مراقبت و نگهداری استفاده می‌شود، می‌توان قسمت‌های فرسوده یا آسیب دیده را درهمان مراحل اولیه شناسایی و از وقوع حوادث ناشی از فرسودگی زیرساخت‌ها پیشگیری کرد.
گسترش بانکداری الکترونیک و امنیت تراکنش‌های مالی
انجام بسیاری از امور مالی همچون افتتاح حساب، صدور کارت اعتباری، صدور دسته چک و … موجب صرف وقت و هزینه شهروندان برای مراجعه حضوری به بانک‌ها می‌شود. در آستانه تحقق جامعه نسل ۵، بانک‌ها و مراکز خدمات مالی در تلاش هستند تا با سرمایه‌گذاری در بخش توسعه نرم‌افزاری و ارائه خدمات اینترنتی و اپلیکیشن های جدید (با قابلیت احراز هویت از روی چهره افراد) نیاز به مراجعه حضوری مشتریان خود را به حداقل برسانند.
همچنین امروزه، پرداخت‌های بین المللی نیازمند به صرف وقت و پرداخت کارمزدهای بانکی پر هزینه هستند. در جامعه نسل پنجم، تکنولوژی بلاک چین (Block Chain) با حذف نهادهای مالی واسطه، ضمن افزایش ضریب امنیت، صرف زمان و هزینه‌ها را در تعاملات تجاری جهانی کاهش خواهد داد.
منابع:
The Government of Japan
